BERICHT UIT DE VOGEZEN

De Vogezen staan er om bekend dat er nog wel eens wat hemelwater wil vallen en dat ondervind ik vandaag aan den lijve. Nu ben ik gelukkig op alles redelijk goed voorbereid en de regen die mij vandaag vergezelde, heeft me eigenlijk niet zo gedeerd, maar als ik dan van het thuisfront verneem dat het in Nederland hoogzomer is dan verlang ik daar toch ook wel naar. Een tent in de regen opzetten en de volgende dag ook weer afbreken is niet waar ik om zit te springen.

De laatste keer dat ik ergens een internettoegang vond, is alweer een dag of tien geleden en de tijd heeft bij mij bepaald niet stil gestaan. De kilometerteller overigens ook niet, want vandaag staat er 759 km op de teller en het tijdstip dat de helft van mijn tocht erop zit, is nabij. Dat is aan een kant natuurlijk een prettig vooruitzicht, maar vreemd genoeg stemt het me ook een beetje weemoedig. Waarom gaat toch altijd alles voorbij? Van de vervelende zaken in het leven vinden we dat in het algemeen niet zo bezwaarlijk, maar als je van iets intens geniet, zou je het eigenlijk zo lang mogelijk moeten kunnen rekken. Dan misschien toch nog maar weer een nog langere voettocht maken? Maar laat ik mij tot deze beperken. Hij is per slot van rekening nog lang niet voorbij en er valt nog genoeg moois te zien en te beleven.

Zo ontmoette ik, een tijdje terug alweer, vroeg op een zonnige ochtend een man die met zijn hond aan het wandelen was. Er ontspon zich een gesprek en het eind van het verhaal was dat hij me een bijzonder fort uit de Maginotlinie wilde laten zien. Het lag weliswaar niet direct aan de GR 5 (mijn route), maar op verboden militair terrein. Hij kende het gebied echter goed en daar vertrouwde ik maar op, wat niet beschaamd werd. Het is bijzonder indrukwekkend hoe de Fransen hun aartsvijand aan hun Oostgrens buiten de deur hebben willen houden. Tevergeefs zoals we weten, maar de bouwwerken die op de moeilijkste bouwterreinen uit de grond zijn gestampt blijven imponeren. Ik denk er zelf overigens altijd bij dat het verschrikkelijk zonde van het geld en de energie is dat de menselijke soort dit nodig blijkt te hebben, maar daar dieper op ingaan zou me te ver van de huidige gebeurtenissen voeren.
Mijn Franse gids bleek ook nog eens een collega van me te zijn: hij was leraar aan een polytechnisch college. Na een lange en bijzonder aangename wandeling namen we afscheid van elkaar.

Enkele dagen later kwam ik tegen het eind van de middag door een van de talrijke piepkleine dorpjes. Ik had al ca. 35 km gelopen en vond het eigenlijk wel voldoende voor die dag. Voor een huis, midden in het dorp, stonden twee oudere mannetjes te praten en op mijn vraag of een van hen niet een stukje grond had waar ik mijn tentje van slechts 70 x 220 cm mocht neerzetten, zei de kleinste van de twee dat ik maar mee moest komen. Het kon wel bij hem in de tuin. Hij had een groot huis met een moestuin, een siertuin, kippen en...ja, een boomgaard en waar ik elke dag op hoop, gebeurde zomaar: mij werd een plekje aangewezen onder een nog jonge kersenboom die echter helemaal vol zat met dikke, sappige, rode kersen. Ik werd er bijna duizelig van. Maar mijn geduld diende op de proef te worden gesteld, want Jean-Marie, zo heette mijn gastheer, wilde praten. Er gebeurt in die dorpen natuurlijk ook niet zoveel en bovendien was het ook voor mijzelf een welkome uitnodiging na een lange dag alleen in de uitgestrekte bossen te hebben gelopen.
Er werden stoelen bij een tafel in de tuin gesleept en daar hebben we een paar uur gezeten, wat gedronken en het leven doorgenomen. Hij vond het bijzonder boeiend dat er in Nederland Protestanten waren. Vroeger was hij ermee opgevoed dat dat een verderfelijke soort was, maar hij was ook wel tot de ontdekking gekomen, dat de kerken stevig aan macht hadden ingeboet en dat je je niet langer de wet hoefde te laten voorschrijven door de handelaren in het woord van God.
Jean-Marie was in zijn werkende leven boer geweest, maar zijn oudste zoon had het bedrijf overgenomen en nu genoot hij van zijn oude dag; hij was 73. Hij was als dienstplichtig soldaat in de oorlog in Algerije actief geweest - eind jaren 50 zaten de Fransen immers midden in een dekolonisatieproces – en hij moest daar van alles over kwijt. Zijn vrouw was onderwijzeres geweest en na hun pensionering hadden ze nog heel wat gereisd: Canada maar ook Nederland. Wat hem het sterkst was bijgebleven waren de dames van plezier achter de Amsterdamse ramen. Wat bezitten we toch rijke cultuurschatten in ons kleine kikkerlandje.
Grote delen van Lotharingen en ook van de Elzas zijn lange tijd Duits geweest. Na de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 waren deze gebieden bij Duitsland ingelijfd en pas na het einde van de Eerste Wereldoorlog, La Grande Guerre, kwamen ze weer bij Frankrijk. Het riviertje De Seille is al die lange jaren in Lotharingen de grens geweest. Jean-Marie's vader was dus als Duitser geboren - ergens in de jaren '90 van de 19e eeuw – hij had in de Eerste Wereldoorlog moeten vechten in de Duitse loopgraven. Zijn zoon Jean-Marie was daarentegen als Fransman geboren en had op zijn beurt weer aan die onzin moeten meedoen in Algerije. Hoe bizar.
De volgende morgen werd ik in alle vroegte uitgenodigd om met de hele familie – het betrof een drie-generatiegezin - te ontbijten. Heerlijke eigengemaakte jam van mirabellen en brood dat ik zelf niet meer had en natuurlijk gigantische kommen koffie. Het kon niet beter.

Op een regenachtige dag leidde het pad over een afstand van zeker 5 km door hoog en vooral nat gras. Dat is voor korte tijd geen enkel probleem, maar als je met je leren schoenen, ook al heb je ze nog zo goed ingevet, langdurig door het natte gras loopt, dan is het resultaat dat je schoenen van binnen net zo nat zijn als aan de buitenkant en dat is niet prettig.
Eindelijk kwam er een dorpje in zicht en niet alleen dat, neen, zowaar het zonnetje liet zich zien en dat betekende dat ik mijn spullen maar eens goed moest laten drogen. Een lange pauze dus en dat gaf ook voldoende tijd om mijn benen op teken te controleren en niet tevergeefs. Maar liefst vijf van die lievelingen heb ik gekoesterd tussen te klemmen van mijn tekentang. Een oud vrouwtje, dat net voorbij het bankje kwam waar dit alles gebeurde, keek belangstellend toe en onmiddellijk wilde ik van haar weten wat een teek was in het Frans, want Frans moet er geleerd worden. Ze twijfelde: tique of tick, maar dat zou ze dan wel opzoeken in het woordenboek. Wat ze als bijnaam echter ook gebruikten was „bête du bois“. Wat schetste mijn verbazing: na enige tijd kwam ze aangelopen met een dik woordenboek (Le Petit Robert) in de handen en een triomfantelijke blik in de ogen: ze had het gevonden!

Het liefelijk glooiende landschap van Lotharingen beloofde te worden ingewisseld voor de bergen van De Vogezen. En eerlijk gezegd was ik ook wel aan wat verandering toe. Met de beklimming van de Donon verandert de hele wereld: het wordt nu menens: steile hellingen, bruisende beken, pijnlijke kuiten, kortom alles wordt anders. Maar als beloning krijg je een schitterende tempel uit de oudheid te zien die daar helemaal boven op de top van De Donon (ca. 1000 m) ooit door mensenhanden is gebouwd en die er nu nog staat, een klein wonder.
Bij het kleine stadje Schirmeck eindigt het tweede traject van de GR 5 en dan begint dus de zwerftocht door De Vogezen.

Ik was nog maar net uit Schirmeck vertrokken – een lange en vooral steile klim – of ik ontmoette op een bankje een jong stel, ergens rond de veertig. Het eerste “bonjour“ verried al direct dat ik met onvervalste Nederlanders te maken had. Wilfred en Emy, de allereersten die ik ontmoette die de GR 5 ook in een keer wilden gaan lopen. Ze hadden er drie maanden voor uitgetrokken, maar het waren smokkelaars: ze gingen soms een stuk met de bus en ze sneden stukken af. Tja, iedereen doet het op zijn manier, maar ze waren wel erg aardig en bijzonder gastvrij. Onderweg kookten ze steeds ergens rond het middaguur en ik werd uitgenodigd voor de maaltijd. Ik had als enige inbreng een paar stevige penen, maar dat was geen enkel probleem. De hele dag hebben we verder samen gelopen en onze tenten hebben we die nacht bij elkaar neergezet. Toen ik de volgende morgen om 7 uur vertrok heb ik nog even gedag gezegd met de mededeling dat we elkaar vast nog een keer zouden tegenkomen op de GR 5 – ze moeten dan echter niet al te vaak stukken met de bus afleggen, want dan gaan ze te snel voor mij.

Tot slot toch nog een stichtelijk woord. Je kunt veel op het christendom aan te merken hebben. Dat geldt overigens in dezelfde mate ook voor andere godsdiensten en wat daar zoal mee samenhangt of voor doorgaat.
Je kunt bijvoorbeeld vinden dat het te vuur en te zwaard is verbreid en als het niet op die manier verspreid werd, werden wel andere pressiemiddelen in de strijd geworpen, iets wat zelfs tot op de huidige dag gebeurt. In de opvoeding van de kinderen bijvoorbeeld, wat wordt daar niet een terreur uitgeoefend om de lieve spruiten er toch maar vooral van te overtuigen dat er maar één visie de juiste is. Ook hier lopen overigens alle andere -ismen en – dommen vrolijk mee in de pas.
Je kunt ook vinden dat het concept macht een te dominante rol in het religieuze reilen en zeilen heeft ingenomen, maar, ach, daar moeten we toch ook niet te zwaar aan tillen.
En dat de verspreiders van het woord hun liefde tot de medemens wel heel erg letterlijk hebben opgevat door niet met hun handen van de kleine jongentjes af te blijven, ja, ook dat kan als bezwarend materiaal worden aangevoerd. En zo zou ik nog een lange lijst kunnen samenstellen, maar daar gaat het me nu helemaal niet om.
Neen, wat ik tot een van de zegeningen van dit fenomeen reken is het feit dat elk gek klein dorpje, of dat nu in de kop van Groningen ligt, in De Ardennen, De Vogezen of waar dan ook, een kerktoren kent. Wat een prachtig gezicht, wat een schitterende, oude traditie, wat een baken voor de wandelaar, wat een streling voor het oog. Je kunt je toch zo'n slapend dorpje beneden in een dal niet voorstellen zonder kerktoren? Wat mij betreft mag het christendom blijven, samen met al die andere godsdiensten die op hun beurt ook alle gelijk hebben. Als ze maar zo vriendelijk willen zijn af te zien van vuur, zwaard, afpersing en terreur.

Het blijft nog steeds haastwerk, dit schrijven, maar ik probeer zo af en toe toch iets aan het papier toe te vertrouwen. Ik moet ook zeggen dat ik onder de indruk ben van alle reacties, waarop ik tot mijn spijt niet persoonlijk op kan reageren, maar neem van me aan dat ik ze met genoegen lees.

Hartelijke groet,
Johan


:SMS update:: 26 juni 2010 :
Bij het passeren van de 1000 km grens vond ik een sms-je een mooi middel om dat met jullie te delen. Nu nog maar 1000 km. Het is soms afzien, maar ik ontmoet ook zoveel hartelijkheid (ik ben echt idolaat van de Fransen) en zie zoveel prachtige natuur aan me voorbij trekken, dat dat ruimschoots opweegt tegen de ontberingen. Ik vond zowaar een schuilhut langs de Doubs, waar de ijsvogels bijna om mijn oren vlogen. Na veel dagen hoef ik geen tent op te zetten, een klein cadeautje bij het bereiken van deze mijlpaal. Hartelijke groet, Johan